تصور کنید که با وجود نقص عضو، میتوانید دوباره راه بروید، بدوید، ورزش کنید و از فعالیتهای مختلف لذت ببرید. این دقیقاً همان چیزی است که پروتز مکانیکی به عنوان یارانی توانمند برای افراد معلول، به ارمغان آوردهاند.این پروتزها با به کارگیری علم و مهندسی، به افراد کمک میکنند تا عملکرد از دست رفته خود را تا حد زیادی بازیابی کرده و به زندگی عادی بازگردند. در این مقاله قصد داریم شما را با دنیای شگفتانگیز پروتزهای مکانیکی آشنا کنیم.
پروتز مکانیکی نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد دارند. این فناوریها به افرادی که دچار قطع عضو شدهاند کمک میکنند تا بتوانند به فعالیتهای روزمره خود بازگردند و از زندگی لذت ببرند.
مفهوم پروتز مکانیکی
پروتز مکانیکی دستگاههایی هستند که برای جایگزینی اندامهای از دست رفته یا آسیبدیده بدن استفاده میشوند. آنها معمولاً از مواد مصنوعی مانند فلز، پلاستیک یا کامپوزیت ساخته میشوند و میتوانند برای طیف گستردهای از کاربردها، از جمله جایگزینی مفصل ران یا زانو تا دستهای مصنوعی و قلابهای چشم، طراحی شوند.
هدف از پروتز مکانیکی بهبود کیفیت زندگی افراد با بازگرداندن تحرک و عملکرد از دست رفته آنها است. آنها همچنین میتوانند به بهبود عزت نفس و تصویر بدن افراد کمک کنند.
قیمت پروتز مکانیکی
قیمت پروتز مکانیکی بسته به عوامل مختلفی مانند نوع طراحی، کیفیت قطعات، و میزان سفارشی سازی متغیر است. عواملی همچون متریال به کاررفته، امکانات حرکتی، و نیازهای خاص فرد، نقش مهمی در تعیین هزینه نهایی دارند. بهعنوان مثال، پروتزهایی که قابلیت خم شدن انگشتان یا چرخش دارند، معمولاً پیچیده تر و پرهزینه تر از مدلهای پایه هستند. همچنین اگر فرد نیاز به پروتز مچ دست داشته باشد، بخشهای حرکتی و اتصالات دقیق تری در ساخت لحاظ میشود. خدماتی مانند قالبگیری تخصصی، تنظیمات نهایی و آموزش استفاده نیز جزو هزینههای جانبی محسوب میشوند. در نهایت، مشاوره تخصصی با کارشناسان پروتز بهترین راه برای انتخاب مناسب با بودجه و نیازهای حرکتی فرد است.
بیشتر بخوانید:پروتز پای سیلیکونی چیست ؟
انواع پروتزهای مکانیکی
پروتزهای مکانیکی، یارانی توانمند برای افراد معلول هستند که با به کارگیری علم و مهندسی، به آنها در بازیابی عملکرد از دست رفته و ارتقای کیفیت زندگی کمک میکنند. این پروتزها از اجزای مختلفی مانند سوکت، مفصل، رابط و بخش انتهایی تشکیل شدهاند که با توجه به نوع عضو قطع شده و نیاز فرد طراحی و ساخته میشوند.
1. پروتزهای مکانیکی دست:
- پروتزهای مکانیکی زیرآرنج: برای افرادی که ساعد یا مچ دست خود را از دست دادهاند مناسب هستند. این پروتزها شامل بخشهای مختلفی مانند سوکت، مفصل مچ، ساعد و دست مصنوعی با انگشتان متحرک میشوند.
- پروتزهای مکانیکی بالای آرنج: برای افرادی که بازو یا آرنج خود را از دست دادهاند کاربرد دارند. این پروتزها پیچیدهتر از نوع زیرآرنج بوده و شامل مفصل آرنج، بازو و دست مصنوعی با قابلیت حرکت در جهات مختلف میشوند.
2. پروتزهای مکانیکی پا:
- پروتز زیر زانو: برای افرادی که ساق پا خود را از دست دادهاند مناسب هستند. این پروتزها شامل سوکت، مفصل زانو، ساق پا و پنجه مصنوعی با قابلیت خم شدن میشوند.
- پروتز بالای زانو: برای افرادی که ران یا زانو خود را از دست دادهاند کاربرد دارند. این پروتزها شامل مفصل ران، زانو، ساق پا و پنجه مصنوعی با قابلیت حرکت در جهات مختلف میشوند.
3. پروتزهای مکانیکی مفصل:
- پروتزهای شانه: برای جایگزینی مفصل آسیبدیده شانه و بازگرداندن دامنه حرکتی آن به کار میروند.
- پروتزهای لگن: جایگزینی مفصل لگن آسیبدیده و کمک به راه رفتن و دویدن بدون درد را امکانپذیر میکنند.
- پروتز انگشت: برای جایگزینی انگشتان قطع شده و حفظ عملکرد دست کاربرد دارند.
- پروتز فک و صورت: برای بازسازی استخوان فک و بهبود جویدن و صحبت کردن استفاده میشوند.
مزایای پروتز مکانیکی
پروتزهای مکانیکی یکی از گزینههای مؤثر و اقتصادی برای افرادی هستند که دچار قطع عضو در ناحیه زیر آرنج شدهاند. در کنار گزینههایی مانند ساخت دست سیلیکونی که بیشتر جنبه زیبایی دارند، پروتز مکانیکی توانایی انجام فعالیتهای کاربردی روزمره را نیز فراهم میکند و استقلال فرد را افزایش میدهد.
۱. استحکام و طول عمر بالا
پروتز مکانیکی به دلیل ساختار ساده و بدون مدارهای الکترونیکی، از دوام بیشتری برخوردار است. این نوع پروتز در برابر ضربه، رطوبت و استفاده مداوم مقاومت خوبی دارد. استفاده طولانی مدت بدون نیاز به تعویض مکرر قطعات، آن را به گزینهای مناسب برای فعالیتهای روزمره و محیطهای کاری سخت تبدیل میکند.
۲. سهولت استفاده و یادگیری سریع
کنترل پروتز مکانیکی معمولاً از طریق حرکات بدن یا شانه انجام میشود و یادگیری آن نسبت به مدلهای پیشرفته سریع تر است. این ویژگی باعث میشود فرد بتواند در مدت کوتاهی با نحوه کارکرد آن آشنا شود و از آن در زندگی روزمره بهره بگیرد، بدون اینکه نیاز به آموزشهای پیچیده یا تخصصی داشته باشد.
۳. وزن کمتر و احساس راحتی بیشتر
به دلیل نبود قطعات الکترونیکی، پروتز مکانیکی سبک تر از انواع هوشمند یا برقی است. این سبکی باعث کاهش فشار روی مفاصل شانه و بازو میشود و امکان استفاده طولانیمدت را بدون خستگی فراهم میکند. برای کاربرانی که فعالیت فیزیکی زیادی دارند، وزن کم مزیتی کلیدی به شمار میآید.
۴. هزینه کمتر و دسترسی آسان تر
پروتز مکانیکی نسبت به مدلهای الکترونیکی، از لحاظ مالی مقرون به صرفه تر است. این ویژگی آن را برای افراد بیشتری در دسترس قرار میدهد، به ویژه در مناطقی که تجهیزات پیشرفته کمتر یافت میشود. در عین حال، کارایی آن در انجام کارهای پایه ای قابل قبول و مناسب برای بسیاری از کاربران است.
معایب پروتز مکانیکی
پروتز مکانیکی با وجود مزایای متعدد، محدودیتهایی نیز دارد که باید پیش از انتخاب مورد توجه قرار گیرد. یکی از معایب اصلی آن، نیاز به نیروی فیزیکی برای کنترل حرکات است؛ بهویژه در مدلهایی که با حرکات شانه یا کابل کار میکنند، که ممکن است باعث خستگی یا درد عضلانی در طولانی مدت شود. همچنین این نوع پروتزها فاقد حرکات ظریف و طبیعی هستند و نمیتوانند دقتی مشابه پروتزهای الکترونیکی در انجام کارهای ظریف مانند تایپ یا گرفتن اشیای کوچک فراهم کنند. طراحی مکانیکی آنها گاهی ظاهر مصنوعی تری دارد که ممکن است از نظر زیبایی شناختی برای برخی افراد مطلوب نباشد. نبود واکنش حسی نیز از دیگر محدودیتهای مهم این نوع پروتز است.
مواد پروتزهای مکانیکی
انتخاب مواد مناسب برای ساخت پروتزهای مکانیکی، نقشی اساسی در عملکرد، دوام و راحتی آنها دارد. هر کدام از مواد رایج در این زمینه، مزایا و معایب خاص خود را دارند و با توجه به نوع پروتز، عضو قطع شده و نیازهای فرد، مورد استفاده قرار میگیرند.
1. فلزات:
- فولاد ضد زنگ: رایجترین ماده در ساخت پروتزهای مکانیکی است. این ماده بسیار قوی، بادوام و مقاوم در برابر خوردگی است و برای ساخت مفصلها، رابطها و بخشهای باربر پروتز به کار میرود.
- تیتانیوم: سبکتر از فولاد ضد زنگ بوده و به دلیل سازگاری زیستی بالا، کمتر باعث ایجاد واکنش آلرژیک میشود. این ماده برای ساخت اجزای مختلف پروتز، به خصوص در افرادی که سابقه آلرژی دارند، مناسب است.
- آلومینیوم: سبکترین فلز مورد استفاده در پروتزهای مکانیکی است و برای ساخت بخشهای غیرباربر مانند پوسته پروتز کاربرد دارد.
2. پلاستیک:
- پلی اتیلن: رایجترین نوع پلاستیک در ساخت پروتزها است. این ماده سبک، انعطافپذیر و ارزان قیمت بوده و برای ساخت سوکت، پوسته و بخشهای غیرباربر پروتز به کار میرود.
- پلی اورتان: قویتر و بادوامتر از پلی اتیلن بوده و برای ساخت مفصلها و رابطهای پروتز کاربرد دارد.
- کربن: بسیار سبک و قوی است و برای ساخت بخشهای باربر پروتز، به خصوص در افرادی که فعالیتهای ورزشی سنگینی انجام میدهند، مناسب است.
3. کامپوزیت:
- کامپوزیتهای کربن-پلاستیک: ترکیبی از فیبرهای کربن و رزین پلاستیکی هستند که استحکام و انعطافپذیری بالایی را ارائه میدهند. این مواد برای ساخت سوکت، پوسته و بخشهای باربر پروتز به کار میروند.
- کامپوزیتهای تیتانیوم-پلاستیک: از مزایای هر دو ماده تیتانیوم و پلاستیک بهره میبرند. این مواد سبک، قوی، بادوام و سازگار با بدن هستند و برای ساخت بخشهای مختلف پروتز، به خصوص در افرادی که نیاز به پروتزهای سفارشی دارند، مناسب هستند.
4. سیلیکون:
- سیلیکون: مادهای نرم، انعطافپذیر و ضد حساسیت است که برای ساخت پوست پروتز و ایجاد ظاهری طبیعی به کار میرود.
بیشتر بخوانید :ساخت پروتز انگشت پا (صفر تا 100 هر آنچه که باید بدانید)
چگونگی حفظ اعتماد به نفس با وجود پروتز مکانیکی دست
حفظ اعتماد به نفس با وجود پروتز مکانیکی دست، نیازمند پذیرش واقعیت و تمرکز بر تواناییهای فردی است. در گام نخست، درک این نکته که داشتن پروتز نشانه ضعف نیست، بلکه نمادی از قدرت و تطبیق با شرایط جدید است، بسیار مهم است. شرکت در جلسات توانبخشی، یادگیری مهارتهای روزمره با پروتز و رسیدن به استقلال حرکتی، احساس موفقیت را تقویت میکند. انتخاب پروتزی با طراحی مناسب و راحتی بالا نیز نقش مؤثری در افزایش اعتماد به نفس دارد. همچنین ارتباط با افرادی که تجربه مشابهی دارند، میتواند به فرد انگیزه و آرامش ذهنی بدهد. بیان توانمندیها بهجای تمرکز بر محدودیتها، کلید ایجاد نگرش مثبت و ساخت شخصیتی قوی تر با وجود پروتز مکانیکی است.
انتخاب پروتز مکانیکی
انتخاب پروتز مکانیکی مناسب به عوامل مختلفی از جمله نوع اندام از دست رفته، سطح فعالیت و سبک زندگی فرد بستگی دارد. یک متخصص پزشکی مانند ارتوپد یا پروتزکار میتواند به فرد در انتخاب پروتز مناسب کمک کند.
استفاده و مراقبت از پروتزهای مکانیکی
پروتزهای مکانیکی نیاز به مراقبت و نگهداری منظم دارند تا به درستی کار کنند و عمر طولانی داشته باشند. دستورالعملهای مراقبتی خاص بسته به نوع پروتز متفاوت خواهد بود. با این حال، برخی از نکات کلی مراقبت از پروتز عبارتند از:
- پروتز را تمیز و خشک نگه دارید.
- پروتز را به طور مرتب بررسی کنید تا از آسیب یا سایش آن مطمئن شوید.
- در صورت نیاز پروتز را تنظیم یا تعمیر کنید.
- از پروتز طبق دستور متخصص پزشکی استفاده کنید.
نتیجهگیری
پروتزهای مکانیکی بیش از پیش به یک جزء حیاتی در توانبخشی افراد تبدیل شدهاند. با پیشرفتهای فناوری، این پروتزها دقیقتر و طبیعیتر شدهاند، اما همچنان چالشهایی بر سر راه وجود دارد که باید به آنها پرداخته شود. آیندهی پروتزهای مکانیکی بسیار روشن است و ادامهی تحقیق و توسعه در این زمینه میتواند به بهبود هر چه بیشتر کیفیت زندگی بیماران کمک کند
کلینیک سیدا مجهز به بروز ترین روش ها و تجهیزات ساخت اروتز و پروتز با استفاده از تجهیزات آمریکایی و آلمانی است. کلینیک اروتز و پروتز سیدا قادر به ارائه خدمات به اطفال کودکان و بزرگسالان و سالمندان عزیز است.
تهران، میدان ونک، اتوبان حقانی، نرسیده به چهارراه جهان کودک، پلاک 38، طبقه اول، واحد 103
سوالات متداول در مورد پروتزهای مکانیکی
1. پروتز مکانیکی چیست و چه کاربردی دارد؟
پروتز مکانیکی، دستگاهی مصنوعی است که جایگزین عضو قطع شده بدن مانند دست، پا، انگشت یا مفصل میشود. این پروتزها با استفاده از اجزایی مانند سوکت، مفصل، رابط و بخش انتهایی، به افراد معلول کمک میکنند تا عملکرد از دست رفته خود را تا حد زیادی بازیابی کرده و وظایف روزمره را به طور مستقل انجام دهند.
2. انواع مختلف پروتزهای مکانیکی کدامند؟
پروتزهای مکانیکی در انواع مختلفی برای اندامهای مختلف بدن مانند دست، پا، مفصل شانه، لگن، انگشت و فک ساخته میشوند. هر نوع پروتز با توجه به نوع عضو قطع شده، عملکرد مورد انتظار و نیازهای فرد طراحی و ساخته میشود.
[…] پروتز مکانیکی […]